Refleks
Adana’da kadın turuncudur. Fark etmeden geçemezsiniz yanından. Sakınmasız ve yüksek perdeden konuşur, dinlersiniz. Küfrü de yakıştırır diline, ‘gadasını da alır’ sevdiğinin, sesinin tonunu değiştirmeden. Sesinin sıcağı bastırır ovanın sıcağını. Şehrin kendisi gibi tıpkı, mert ve cesurdur Adana’da kadın.
Torosların dar geçitleriyle hırçın nehirlerinin arasında Akdeniz’in Batı’dan uzanıp Ortadoğu’yla buluştuğu yerdeki bu cömert toprakların benzersiz karakteri, üzerinde barındırdığı, besleyip kolladığı farklı ve bin bir renkli kültürlerden yoğrulmuştur. Bu şehrin kendine özgülüğü ve kırılmaz özgüveni bu zengin kültürel birikimin ve coğrafyanın armağanıdır. Kentin karakteri insanına bulaşır. Adana’da kadın dağ gibidir, nehir gibidir, ova gibidir, deniz gibidir, şehir gibidir. Kendine yeter, kendini sever, kendini över, zora da gelmez boyunduruğa da girmez. En iyisini kendisi bilir. Kolay pes etmez, kendini ezdirmez, kalıplara girmez.
3300 yıl önce Hitit Kraliçesi Puduhepa, Kadeş Antlaşması’na kendi mührünü vurduğundan beri toplumun kendine dayattığı rollere kafa tutar. Coğrafya gibi tarih de koyar ağırlığını böylece. Boşuna değildir yani erkeklere ayrılmış alanlara girip varlık gösteren ilk kadınların Adana’dan çıkması. Türkiye’nin ilk kadın futbol kulübü başkanı, ilk kadın holding başkanı, ilk kadın otobüs şoförü, Manş Denizi’ni geçen ilk kadın, Adanalıdır. Mağrur ve bağımsızdır Adana’da kadın.
Bereketlidir eli, toprağı gibi memleketin. Tarlada, fabrikada alın teri dökenin de, belediye otobüslerini sürenin de, çiftçinin de, sanayicinin de, girişimcinin de, vasılın da, yoksulun da ne kaynarsa tenceresinde, sofrasında tanrı misafirinin de payı ayrılır. Bütün şehir gibi cömert ve merhametlidir Adana’da kadın.
Yemek işi mühimdir Adana’da daima. Çoğu yemek büyük emekle hazırlanır. Bir savan ya da sofra bezinin etrafında el elden dökülür mantı, içli köfte ya da sıkma yapılır, turşu kurulur, biber ayıklanır salçalık, konu komşu, elti görümce birlikte. Büyük meseleler hararetle tartışılır her defasında yeniden, köftenin dışına et koymak ya da koymamak gibi. Kimin daha ince açtığı, haşlarken çatlayıp çatlamadığı, içinin soğanının miktarı yerken kaydedilir mutlaka ilk fırsatta gündeme getirilmek üzere. Sofralar olabildiğince geniş, masalar gürültülü, kadehler dolu ve sohbetler derin.
Öfkesi de sevgisi de tutkuludur Adanalı kadının. Akraba, hısım, arkadaş son kertede bacıdır birbirine. Biri ah demeyegörsün, iki gün önce kanlı bıçaklı olsa da bacım der bağrına basar diğeri. Beş yıldır evine uğramadığın arkadaşın, bakarsın hasta yatağında başını bekler. Haksızlığa, zulme kayıtsız kalamaz, bir iken bin oluverir gerektiğinde. Affedicidir, dayanışmacıdır.
Sosyal mesafe farklıdır bu memlekette. Yoldan geçerken tanımadığı evin penceresine seslenir ‘Ev sahibiii!’ diye, sırf yolu sormak için ya da bahçedeki çiçeğin adını öğrenmek için. Balkondan sadece yanıt değil, bir de orta şekerli kahve gelir, ihtimal. İki kez üst üste gittiğin esnafın, çocuğunun sınavını, annesinin sağlığını merak ederken bulursun kendini. Mahallenin zincir marketindeki kasiyer, adınla seslenir, kısa sürede hâl hatır sormaya başlarsınız. Bekârsa bir hayırlı kısmet bulmayı iş edinir teyzeler. Tanışma ardına hep ilişiveren “Kimlerdensin?” sorusu hepimizin tek bir ailedenmiş gibi hissetmemizden değil midir Adana’da? O yüzden pandemi tedbirleri herkesten çok dokunmuştur ya Adanalıya…
Bütün sıcak iklimler gibi hayat dışarda yaşanır Adana’da. Adana’nın kadınları sever sokakları, sokaklarda olmayı. Özgürdür, güçlüdür, kahkahası parlak, gözyaşı berraktır.
Bu yüzdendir bu karnavalı böyle bağrına basması şehrin. Adana’da kadın turunç rengidir, kokusu karnaval…
Nebahet Akverdi Dokuzoğlu
YORUMLAR