Çocuk ve ergenler interneti nasıl ve ne kadar kullanmalı?

Koronavirüs salgını, tüm dünyayı etkiledi; ancak bu süreçte en çok etkilenen çocuklar oldu. Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Lale Allahyarova, çocuk ve ergenlerde internet kullanımı ile ilgili merak edilenleri Refleks okurları için kaleme aldı.

Refleks

İnternetin günümüzde çeşitli kullanım alanları mevcuttur. Uygun internet kullanımı kişinin psikolojik iyilik haline, sosyal ilişkilerine olumlu katkıda bulunurken, problematik internet kullanımı çocuk ve ergenin akademik, sosyal, ailesel işlevselliğini bozabilir, sosyal ilişkilerini kısıtlayabilir. Eğer çocuğunuzda internet oyunlarıyla aşırı meşgul olma, oyun oynamadığı zamanlarda gergin, üzgün, kaygılı olma, daha fazla zamanı internet oyunlarıyla geçirmeyi isteme, önceki hobilerine ilgisini kaybetme, aile bireylerini oyun oynama ile geçirdiği süreyle ilgili aldatma, akademik başarısını, sosyal ilişkilerini bu sebeple kaybetme gibi belirtiler varsa çocuğunuzda internet bağımlılığı olabilir.

BİRÇOK SORUNA NEDEN OLABİLİR

Problematik internet kullanımı sosyal anksiyete bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, utangaçlık, boş zamanları değerlendirmede zorluk, problem çözme becerilerinde yetersizlik, ertelemeye yatkınlık gibi durumlarda sık rastlanır. Yapılan çalışmalar çocuk ve ergenlerin internet kullanımının olumsuz duygulardan kurtulma, kaçış amacıyla kullanabildiklerini ve problematik internet kullanımına depresyon ve anksiyetenin sıklıkla eşlik ettiğini göstermektedir.

BAĞIMLILIK RİSKİ VAR

Covid-19 sırasında aile yönetimi hakkındaki UNICEF raporuna göre; ebeveyn yardımı olmazsa bu süreçte çocuk ve ergenlerde stres ve kaygı yükü artabilir. Pandemi sürecinde çocuk ve ergenlerin okul hayatlarının askıya alınması, derslere internet üzerinden katılım, günlük rutinlerin bozulması, evde geçirilen zamanın fazlalığı, kaygı düzeyinin artması gibi nedenler internette geçirilen sürenin uzamasına ve internet bağımlılığına zemin hazırlar. Aynı zamanda internetin her zaman ve her ortamda ulaşılabilir olması, ödül mekanizmalarını harekete geçirmesi, sosyal ilişkilerde istenilen kimliğe bürünebilmek gibi olanaklar da internet bağımlılığı için risk oluşturur. Covid-19 pandemisi sürecinde çocuk ve ergenlerde internet kullanım alanları ve süresi değişmiş olup oyunla ilgili internet kullanımının yüzde 70 arttığı, çocuk ve ergenlerde depresyon ve stresin internette geçirilen süreyi artırdığı gösterilmiştir.

ÖRNEK OLUN

Pandemi sürecinde ebeveynler hem çocuklar için rol model olmalı hem de çocuklarına kaygı ve korkularını ifade etmeleri için alan yaratmalıdırlar. Çocuğun sorduğu soruları çocuğun anlayabileceği şekilde açık ve dürüstçe cevaplamak önemlidir. Öncelikle “Sence nasıl?” ya da “Sen ne düşünüyorsun bu konuda?” gibi açık uçlu sorularla çocuğun ne bildiğini öğrenmeli, daha sonra ise cevabı biliyorsak çocuğun gelişimine uygun bir dille açıklamalı, eğer bilmiyorsak da bilmediğimizi ancak onun yanında olduğumuzu, onu desteklediğimizi göstermeliyiz.

BERABER PLAN YAPIN

Çocuklar için günlük rutinlerin devamı oldukça önemlidir. Bu hem onları güvende hissettirir hem de belirsizliği aradan kaldırır. Bu süreçte de günlük plan yapılmalı, ders saati, egzersiz, birlikte yapılacak etkinlikler programa eklenmelidir. Programı hazırlarken çocuktan yardım almanız onu uygulama konusunda daha istekli yapabilir.

SINIRLARI SİZ BELİRLEYİN

İnternet kullanımı ile ilgili sınırlar yine ebeveynler tarafından belirlenmelidir. Çocuğun internete ulaşabileceği araçların mümkün olduğunca geç alınması, ebeveynlerin eğlence amaçlı, boş zamanı değerlendirmek için internet kullanımını kısıtlayarak çocuğa uygun rol model olması, filtreli internet paketlerinin tercih edilmesi, WI-FI’nin sürekli açık olmaması, bilgisayarın oturma odası gibi ortak bir alanda masanın üstünde kullanılması önerilmektedir. Ebeveynler aynı zamanda çocukla interneti ‘nasıl’ ve ‘ne kadar’ kullanacağını konuşmalı, çocuğu çok sıkmadan kontrolü elden bırakmamalıdırlar. Dünya Sağlık Örgütü ergenlerin sosyalleşmesi için internet kullanımının önemini vurgulamakta olup özellikle pandemi sürecinde çocuk ve ergenlerin sosyalleşmesi, arkadaşlarıyla konuşması gibi etkinliklere fırsat tanınması, gerçekçi hedefler koyulması (ergene interneti tamamen yasaklamak yerine günlük kullanımı sınırlamak gibi), çocukla birebir geçirilecek zaman yaratılması önerilmektedir.