'Yüksek teknoloji'ye geçemedik
İstanbul Sanayi Odası'nın 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2017' listesinde yer alan 42 Doğu Akdeniz firmasının yüzde 51'i düşük teknolojili üretim gerçekleştirirken; yüzde 42'si 'orta-düşük', yüzde 7'si 'orta-yüksek' teknoloji üretiyor. Listede yer alan bölge firmalardan hiçbiri yüksek teknolojiyle üretim yapmıyor.
Başar ŞEKER / Refleks -
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) yarım asrı deviren ve sanayi sektörünün en değerli verilerini oluşturan ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ araştırmasının 2017 yılı sonuçları açıklandı. Geçen yıl 51,1 milyar liralık üretimden satış gerçekleştiren Tüpraş’ın bir kez daha ipi göğüslediği listede Doğu Akdeniz’den 42 sanayi kuruluşu yer aldı. Adana-Mersin-Osmaniye-Hatay-Kahramanmaraş kentlerinin oluşturduğu bölgenin zirvesinde ise bu yıl da, geçen yıl 10,6 milyar liralık üretimden satış yapan İskenderun Demir Çelik A.Ş. ipi göğüsleyen oldu.
EN TEKNOLOJİK FİRMALAR: SASA, TEMSA, EGEMER ELEKTRİK
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) sektörleri teknoloji yoğunluklarına göre sınıflandırdığı verilerinden hareketle, İSO 500 listesinde yer alan sanayi kuruluşlarının yüzde 36’sı düşük teknolojili, yüzde 40’ı orta-düşük teknolojili, yüzde 20’si orta-yüksek teknolojili, yüzde 4’ü de yüksek teknolojili sektörlerde faaliyet gösteriyor. Benzer değerlendirme listedeki Doğu Akdeniz firmaları için yapıldığında tablo daha da vahimleşiyor. Buna göre, Doğu Akdeniz’in 5 kentinin odalarına kayıtlı sanayi kuruluşlarının yüzde 51’i düşük teknolojili, yüzde 42’si orta-düşük teknolojili, yüzde 7’si orta-yüksek teknolojili sektörlerde üretimlerini sürdürüyor.
Listede yer alan hiçbir Doğu Akdeniz firması yüksek teknolojili bir sektörde üretim yapmıyor. İSO 500’ün Doğu Akdeniz listesinde, 42 sanayi kuruluşundan sadece 1 tanesinin isminin açıklanmasını istemediği görülüyor. Bu doğrultuda ise, geriye kalan 41 firmanın 21’i düşük, 17’si orta-düşük ve 3 tanesi de orta-yüksek teknolojili sanayi kuruluşları. Doğu Akdeniz’in orta-ileri teknolojili üretim yapan 3 sanayi kuruluşunun ismi şöyle: Sasa Polyester Sanayi A.Ş., Temsa Ulaşım Araçları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Egemer Elektrik Üretim A.Ş.
TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞU NASIL SINIFLANIYOR?
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) teknoloji sınıflama kriterlerine göre; temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin, bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin, hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili makinelerin imalatını yapan firmalar ‘yüksek teknoloji’ sınıfına giriyor. Aynı kriterler ışığında; kimyasallar ve kimyasal ürünler, silah ve mühimmat, elektrikli teçhizat, motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork, tıbbi ve dişçilik ile ilgili araç ve gereç gibi üretimler gerçekleştiren firmalar ‘orta-düşük’; rafine edilmiş petrol ürünleri, kauçuk ve plastik ürünler, gemilerin ve yüzen yapıların inşası, makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı gibi üretim faaliyetleri olan firmalar ‘orta-düşük’ sınıfında değerlendiriliyor. ‘Düşük teknoloji’ sınıfındaki sanayi kuruluşlarının üretimleri ise şöyle sıralanıyor: Gıda ürünlerinin imalatı, içeceklerin imalatı, tütün ürünlerinin imalatı, tekstil ürünlerinin imalatı, giyim eşyalarının imalatı, kâğıt ve kâğıt ürünlerinin imalatı, mobilya imalatı…
LİSTEDE HATAY ÜSTÜNLÜĞÜ
İSO 500’ün Doğu Akdeniz listesinde, bağlı bulundukları odalara göre sınıflanan 42 sanayi kuruluşunun 13’ü Hatay’da, 12’si Adana’da, 9’u Kahramanmaraş’ta, 7’si Mersin’de ve 1’i Osmaniye’de faaliyet gösteriyor.Doğu Akdeniz’de faaliyet gösteren Tosyalı Filmaşin ve İnşaat Demir Üretim Sanayi A.Ş. İSO 500 listesine ilk defa bu yıl 107’nci, Net Haddecilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. 195’inci, Tosçelik Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş. ise 386’ncı sıradan giriş yaptılar.İSO 500’ün Doğu Akdeniz sıralamasında, bu yıl 26 sanayi kuruluşu önceki yıla göre basamağını yükseltirken, 16 firma geriledi.Listede Tufan Endüstri Demir Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 146 basamaklık yükselişiyle dikkat çekerken, Kipaş Kâğıt Sanayi İşletmeleri A.Ş. 74 basamaklık, Güney Çelik Hasır ve Demir Mamulleri Sanayi Ticaret A.Ş. 67 basamaklık bir artışa imza attı. Buna karşın Arbel Bakliyat Hububat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 132, Memişoğlu Tarım Ürünleri Ticaret Ltd. Şti. 98, Bossa Ticaret ve Sanayi İşlemeleri T.A.Ş. 78 basamaklık azalışlar gösterdi.İSO 500’ün Doğu Akdeniz listesindeki 42 firma, toplamda 45 milyar liralık üretimden satış gerçekleştirirken; bu tutar geçen seneye göre yüzde 40 arttı. Bu artış Türkiye genelinde yüzde 33’lük oldu.Doğu Akdeniz’deki 42 sanayi kuruluşunun 14’ü ilçelerde faaliyet gösteriyor. Bu ilçeler; 7 firmayla Dörtyol, 5 firmayla İskenderun, 1 firmayla Erzin, 1 firmayla Silifke.İSTANBUL SANAYİ ODASI (İSO) TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU (2017) - DOĞU AKDENİZ
SIRA
2017
2016
KURULUŞ
BAĞLI BULUNDUĞU ODA
ÜRETİMDEN SATIŞ (TL)
TEKNOLOJİ DÜZEYİ
1
7
10
İskenderun Demir Çelik A.Ş.
İskenderun TSO
10.623.490.800
Orta-Düşük
2
19
22
Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş.
İskenderun TSO
5.003.862.517
Orta-Düşük
3
41
48
Baştuğ Metalürji Sanayi A.Ş.
Osmaniye TSO
2.762.845.955
Orta-Düşük
4
46
58
MMK Metalürji Sanayi Ticaret ve Liman İşletmeciliği A.Ş.
Dörtyol TSO
2.528.699.567
Orta-Düşük
5
78
82
Sasa Polyester Sanayi A.Ş.
Adana Sanayi Odası
1.630.567.373
Orta-Yüksek
6
80
68
Koç Metalürji A.Ş.
Dörtyol TSO
1.610.285.049
Orta-Düşük
7
100
88
Çimsa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Mersin TSO
1.270.367.542
Düşük
8
105
131
Kipaş Mensucat İşletmeleri A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
1.218.952.575
Düşük
9
107
-
Tosyalı Filmaşin ve İnşaat Demir Üretim Sanayi A.Ş.
İskenderun TSO
1.200.930.957
Orta-Düşük
10
124
108
Temsa Ulaşım Araçları Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
1.064.931.510
Orta-Yüksek
11
145
-
Atakaş Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Dörtyol TSO
991.211.302
Orta-Düşük
12
182
107
Egemer Elektrik Üretim A.Ş.
Erzin TSO
812.800.213
Orta-Yüksek
13
184
248
Tosyalı Demir Çelik Sanayi A.Ş.
İskenderun TSO
803.178.154
Orta-Düşük
14
186
260
Kipaş Kâğıt Sanayi İşletmeleri A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
801.417.266
Düşük
15
193
168
Başhan Tarımsal Ürünleri Pazarlama Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş.
Mersin TSO
788.868.793
Düşük
16
195
-
Net Haddecilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Dörtyol TSO
776.832.102
Orta-Düşük
17
213
223
İlhan Demir Çelik ve Boru Profil Endüstrisi A.Ş.
Dörtyol TSO
742.021.496
Orta-Düşük
18
225
228
Aves Enerji Yağ ve Gıda Sanayi A.Ş.
Mersin TSO
709.647.308
Düşük
19
234
266
Şirikçioğlu Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
657.728.837
Düşük
20
259
275
Mem Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
604.875.325
Düşük
21
277
214
Elita Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
571.387.650
Düşük
22
282
319
İskur Tekstil Enerji Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
562.687.000
Düşük
23
294
268
KÇS Kahramanmaraş Çimento ve Beton Sanayi ve Madencilik İşletmeleri A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
543.175.613
Düşük
24
322
321
Akyem Adana Yem Yağ Biodizel Tarım ve Sanayi Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
497.757.958
Düşük
25
324
295
Matesa Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
493.245.392
Düşük
26
335
237
Memişoğlu Tarım Ürünleri Ticaret Ltd. Şti.
Mersin TSO
472.530.738
Düşük
27
336
371
Beyteks Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
472.248.436
Düşük
28
339
485
Tufan Endüstri Demir Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Dörtyol TSO
467.415.262
Orta-Düşük
29
344
333
Adana Çimento Sanayii T.A.Ş.
Adana Sanayi Odası
449.817.107
Düşük
30
359
426
Güney Çelik Hasır ve Demir Mamulleri Sanayi Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
435.909.417
Orta-Düşük
31
383
306
İskur İplik Kumaş Mensucat Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
410.820.567
Düşük
32
386
-
Tosçelik Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş.
İskenderun TSO
405.563.649
Orta-Düşük
33
389
257
Arbel Bakliyat Hububat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Mersin TSO
402.548.832
Düşük
34
422
344
Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri T.A.Ş.
Adana Sanayi Odası
374.803.010
Düşük
35
423
448
Abdioğulları Plastik ve Ambalaj Sanayi A.Ş.
Adana Sanayi Odası
373.276.158
Orta-Düşük
36
427
417
Gürsoy Yem Gıda ve Hayvancılık Sanayi Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
371.625.106
Düşük
37
430
397
Medcem Madencilik ve Yapı Malzemeleri Sanayi Ticaret A.Ş.
Silifke TSO
369.620.399
Orta-Düşük
38
441
409
Teknopanel Çatı ve Cephe Panelleri Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Mersin TSO
356.152.293
Orta-Düşük
39
456
482
Oğuz Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Adana Sanayi Odası
344.461.428
Düşük
40
461
-
-
Adana Sanayi Odası
-
-
41
494
481
Erdem Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Kahramanmaraş TSO
314.264.920
Düşük
42
500
-
Kendirliler Haddecilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Dörtyol TSO
309.429.961
Orta-Düşük