Turan Akın
Globalleşmeyle birlikte işletmelerin faaliyet alanları, rekabet türleri, örgütsel yapıları ve yönetim şekilleri değişti. İşte ayakta kalanlar, büyüyenler bu değişime ayak uydurabilenler. Dünya devi küresel şirketlerden bu değişime ayak uyduramayıp kapanan yüzlerce örnek var.
Artık sadece yerel firmalarla veya sınırlı bir iki ülke ticari faaliyetleriyle rekabet etmekten öte, küresel bir pazarda ve global rakiplerle mücadele zorunluluğu var.
Globalleşme sürecini hızlandıran bazı faktörler şöyle:
- Yerelde bulunmayıp diğer ülkelerde olan ürün ve hizmetlerin varlığı ve gelir düzeyinde artış,
- İletişim, lojistik ve depolama maliyetlerinde azalış,
- Teşvikler, vergisel düzenlemeler, gümrükler, siyasi gelişmeler,
- Diğer ülkelerdeki uygun maliyetli kaynaklar ve düşük maliyetler,
- Yeni dağıtım kanallarının çoğalması,
- AR-GE nin önemsenmesi, bütçeden daha fazla pay ayrılması,
- Her türlü teknolojik gelişme.
Bu hızı yakalayabilmek için firmaların stratejik bir yönetim anlayışı benimseyip devamlılık sağlaması gerek. Stratejik yönetim; organizasyonun amaç ve hedeflerine ulaşabilmesi için fonksiyon üstü kararların formüle edilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesidir. İşletmeyi farkı bir yapıya evirme çabasıdır. Bu anlayış bir pusula gibidir, işlemeyi gitmek istediği yere götürür ve bunu kısa bir süre içinde gerçekleştirir. Bu yönetim modelinde bir stratejik plan yapılır ve bu planla işletmenin bulunduğu yer ile gitmek istediği yer arasındaki yol tarif edilir. Şirketin swot analizi yapılarak etkili bir ‘İhracat Planı’ ile firmayı ileri seviye ihracata hazırlanır. İhracat planı için şirketin mevcut durumu, hedef pazarı, hedef pazarlardaki rekabet analizi, etkin pazarlama stratejileri, markalaşma, e-ihracat, uyulama ve dönemsel denetimler planımızın başarılı olmasını sağlar.
Philip Kotler’in pazarlamanın artık yeni formüllere sahip olduğunu; yer, fiyat, promosyon ve üründen oluşan pazarlama karmasının yerini artık müşteri değeri, müşteri maliyetleri, müşteriye uygunluk ve müşteriyle iletişimin alacağını söyler.
Bu genel girişten sonra bölgemiz için dikkat çekmek istediğim bazı görüşler aşağıdaki gibidir:
- Bilindiği gibi Temmuz 2024 itibarıyla Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nün (AYGM) ‘Adana (Doğu Akdeniz) Ana Konteyner Limanı’ projesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına (ÇŞB) sunulan ÇED Başvuru Dosyası incelenerek Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci başladı. Bu durum bölge ticaretimizin gelişimine ciddi katkı sunacak olup bu değişime erkenden hazırlıklı olmak gerekir.
- İhracatta ürün fiyat rekabeti için lojistik maliyeleri ve teslim süreleri son derece önemlidir. Bazı ürünlerde konteyner/TIR başına 200 dolar fark bile sizi pahalı kılabilir. Bu bağlamda bölgemizden çıkışlı direkt alıcı ülke teslim kargo yönetimi maliyet avantajı nedeniyle son derece önemlidir. Yolcu ve kargo optimizasyonu için bir an önce dışa dönük bölgesel çalışma yapılmalı. 2-2.5 saat mesafeden Uluslararası Çukurova Havalimanına Adana-Mersin harici Konya, Karaman, Niğde, Kayseri, Gaziantep, Hatay gibi illerimizden kolayca ulaşılabiliyor ancak Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Suudi Arabistan, Mısır, Katar, Cezayir benzeri güçlü ticari partnerlerimize de kolayca ulaşabiliyor olmalıyız.
- Daha önce 4 büyük iş STK’mızın ortak kurduğu dış dünyaya dönük pazarlama firması çeşitli sebeplerle maalesef işletilmedi. Bölgede büyük düşünüp, büyüğü paylaşma refleksi henüz tam oturmamış durumda. Uygun bulan bir meslek odamız bankaların temsilcilik ofisi örneğinde olduğu gibi hedeflenen ülkelerdeki şehirlerin odalarında iş geliştirme yetkilisi atayabilir. Asıl başarıyı bu model getirecek olsa da Odalarımızın içinde hedef ülkelerimizi kapsayacak uzmanlar belirlenebilir.
- Yurtdışından gelen alım heyetlerinde uzman bankacılar da yer alır. Bu strateji heyetin kredibilitesini ve itibarını artırır. Ülkemizde birçok yabancı sermayeli banka var. Gidilecek ülkede iş seyahatinin, fuarların daha başarılı ve verimli olması için ülke bazlı bankalar davet edilip ilgili banka yöneticilerinin yer alacağı daha verimli programlar yapılabilir. Böylece sürdürülebilir iletişim imkanları gelişir, ülke bazlı özellikle bankaların faaliyetlerinden daha kolay ve ucuza faydalanılabilir.
- Her işin başı nitelikli eğitimdir. İhracat için Üniversite-Sanayi-Oda iletişim ve işbirliği somut uygulamalarla geliştirilip yukarıdaki önerileri destekler nitelikte hedef ülkelerden, bölgelerden üniversitelerimize eğitim için gelen öğrenciler seçilip Odalarımızda veya karşı ülke Odalarında görevlendirilebilir.
Benzer çözümleri artırmayan, uygulamaya geçirmeyen şehirlerin ihracat başarısı yakalaması hayaldir.
Karma değerli, dijitali de öne çıkaran yeni açılımlar yapmak her yetkilinin görevleri arasındadır.
YORUMLAR