Çocukta cinsel istismar

REFLEKS

Bir insanın yaşayabileceği en kötü durumlardan biri kuşkusuz cinsel istismar. Bu bir çocuğun başına geldiğinde durum daha da önem arz ediyor. Peki çocukları cinsel istismardan nasıl korumak gerekir? Çocuk, kendini cinsel istismardan nasıl koruyabilir? Çocuğun cinsel istismara uğradığı nasıl anlaşılır? Cinsel istismar şüphesi varsa ne yapılmalı?

Uzman Klinik Psikolog Seçil Bozkurt,çocukta cinsel istismarla ilgili soruları yanıtlıyor…

ERKEK ÇOCUKLAR DA CİNSEL İSTİSMARA UĞRAYABİLİYOR

Ebeveynler çocuklarını olası her türlü tehlikeden uzak tutmak ve korumak için ellerinden geleni yaparlar. Anne baba olarak çocuklarına bu kadar hassas davranıp onları korurken bir başkası tarafından olası her türlü zarar verici davranış tahammülü zor bir konu iken cinsel istismar en korkutucu yanıdır.

Çocuklarda cinsel istismardenilince akla ilk olarak kız çocuklarıgeliyor ama erkek çocuklarının da bu duruma maruz kalabileceği gerçeğini göz arda etmemeliyiz.

Ülkemizde cinsel istismara maruz kalma oranı %9olarak tespit edilmiştir. Bu oran ortaya çıkan ve tespit edilen oran ama biliyoruz ki çocuk tarafından söylenmeyen, aile tarafından üstü kapatılan, görmezden gelinen cinsel istismara maruz kalmış birçok çocuk var.

Çocuklar neden cinsel istismarı ailelerine anlatamaz?

·        İstismarcı denilince akla suçlu olma potansiyeli olan, işsiz güçsüz, saldırgan görünümlü kişiler akla gelmesi yanıltıcı bir düşüncedir. İstismarcılar genelde ailenin ve çocuğun güvenini kazanmış, komşu, akrabalardan oluşmaktadır. Durum böyle olunca çocuklar yaşadıkları durumu anlattıklarında ailelerinin kendine inanmamasından korkarlar.

·        Maruz kaldığı cinsel davranışın yanlış olduğunu bilmeyebilir. Çocuk tanıdığı, güven duyduğu kişi tarafından istismara maruz kaldıysa çocuk olayı bir oyun olarak algılayabilir. İstismarcı tarafından bunun kötü bir şey olmadığı oyun olduğu, kendisini sevdiği yönünde konuşmaları çocuğun kafasını karıştırabilir.

·        Çocuğun yaşadığı durumu gerçekçi bir şekilde anlamlandırması zordur. Maruz kaldığı istismarın bir suç, kendi işlediği bir günah olduğunu düşünür, suçlu hisseder ve utanç duyar. Hissettiği bu duygudan dolayı ortaya çıktığında çevresindeki kişiler tarafından dışlanmaktan korkar ve bunu saklamayı tercih eder.

·        İstismarcı tarafından çeşitli şekillerde tehdit edilmiş olabilir. Ailesiyle bu bilgiyi paylaştığında ailesine veya kendisine zarar vermekle tehdit edilmesi en çok karşılaşılan durumdur.

·        İstismarcı çocuğa bu durum ortaya çıktığında kimsenin ona inanmayacağını ve herkesin kendisini suçlayacağını söyleyip çocuğun içine kapanmasına sebep olabilir.

MESAJLAR DOĞRU OKUNMALI

Birçok sebepten dolayı cinsel istismar istismara uğrayan çocuk tarafından saklanabilir. Çocuk bunu açık açık ailesine söylemese, cümlelere dökmese de bir şekilde belli eder. Anne baba olarak çocuğun verdiği mesajları doğru okumak çok önemlidir.

Çocuklarda cinsel istismar belirtileri nelerdir?

·        Fiziksel belirtiler: Yürüme ve oturma da güçlük, genital bölge de kızarıklık, şişlik gibi fiziksel bulgular alarmdır.

·        Davranış ve kişilik yapısında ani değişimlergözlemlediyseniz dikkatli olmalısınız. Cinsel istismara maruz kaldığında çocuk daha önce göstermediği davranışlar sergileyebilir.

·        Neşeli, mutlu, insanlarla iletişimi iyi biriyken çekingen, kendi içine kapanık ve suskun biri olabilir.

·        Maruz kaldığı olaydan dolayı öfkeli ruh halinebürünebilir. Sürekli sinirli, öfkeli, stresli ve gergin olur.

·        Temel güven duygusu sarsıldığı için herkesi tehdit olarak algılayıp çevresindeki herkese karşı ürkek davranışlar sergileyebilir.

·        Tuvalet eğitimini almış ve altına kaçırma davranışı sergilemeyen bir çocuk altına kaçırmalara başladıysa bir şeylerin yolunda gitmediğinin sinyalini veriyor demektir.

·        Nedeni belli olmayan bir anda gelen ağlama nöbetleri

·        Özellikle bir kişiye karşı aşırı tepkiliyse, aynı ortama girmek istemiyor, yalnız kalmak istemiyor ise bu isteğine kulak verin görmezden gelmeyin.

AİLELER EĞİTİM VERMELİ

Anne baba istismarın önüne geçebilir mi, neler yapmalı?

Anne baba çocuklarını korumaya çalışırken aşırı koruyucu, herkese karşı şüpheci yaklaşırsa çocuk insanlar güvensiz, kimseye güvenmemem gerekiyor, herkes bana zarar verebilir düşüncesini benimseyebilir. Çocuğa bunun yerine öğretmemiz ve öğretmemiz gereken konular bellidir.

İyi dokunma -Kötü dokunma:

2 çeşit dokunma vardır. İyi dokunma çocuğa kendini iyi hissettirirken,  kötü dokunma kendini kötü, suçlu, mutsuz hissettiren dokunmadır. Bu dokunmalar arasındaki farkı anlatırken vurgu duyguya olmalıdır. Yakınlık üzerine vurgu yapılmamalı yakın akrabaların dokunması gibi örnekler verilmemelidir. Her ne kadar kabul etmesi zor olsa da bu durumun yakın akrabalar tarafından da yaşanabileceği gerçeğini göz ardı etmemeliyiz.  Çocuğu tanımadığı kişilerden korumak bazı durumlarda daha kolaydır. Çocuk tanımadığı kişilere karşı daha tedbirli daha mesafeli davranabilir ama tanıdığı güvenini kazanmış, kötülük geleceğini düşünmediği birine karşı daha savunmasız yaklaşır.

Senin bendenin

Bedeninin kendine ait olduğunu istemediği, dokunulmasından rahatsız olduğu sürece de kimsenin dokunmasına izin vermemesi gerektiği anlatılmalıdır. Bedeninin mahrem yerlerini anne, baba, doktorlar dışında kimsenin görmemesi gerektiği anlatılmalı. Tabi ki sadece sözel tavsiye noktasında kalmaması gerekir çocuğun ne anlatmak istediğinizi anlaması için. Anne- baba çocuğun mahremiyetine dikkat ederken aynı zamanda kendi bedeninin mahremiyetine dikkat etmeli çocuğa örnek oluşturması için.

Yabancılar

Çocuğa küçük yaştan itibaren tanımadığı kişilerle bir yere gitmemesi gerektiği, onlardan gelecek hediyeleri ve yiyecekleri kabul etmemesi gerektiği anlatılmalı. Seni ailenin yanına götüreceğim, beni onlar gönderdi gibi sözlere inanmaması gerektiği anlatılmalı. Sizi görmediği sürece de kimseye inanmaması gerektiği her fırsatta tembihlenmeli.

Hayır demeli

Çocuklar istemediği bir şey olduğunda HAYIR deme hakkı olduğunu bilmesi cinsel istismardan korunması için en önemli yoldur.

Çocuk yakınlık kurmak,  birisinin kendine sarılmasını veya öpmesini istemiyorsa onu sırf tanıdığınız kişiler sizi ayıplamasın diye ‘hadi sarıl amcaya’ ,‘öpsün teyze seni ne olacak’ gibi sözler söylemeyin çocuğunuz bu tavrınızdan dolayı istemediği şeyleri eğer kendinden büyük biri ondan istiyorsa yerine getirmesi gerekiyor gibi algılar.

Sır saklama

Çocuklar sır saklama yetisiyle dünyaya gelmezler. Her şeyleri şeffaf ve açıktır. Anne- baba arasında sır olmayacağı vurgulanmalı.

Yardım İsteme

Çocuğunuz kendini güvende hissetmediği, rahatsız olduğu biri ona yaklaştığında çevresindeki kişilerden yardım istemesi gerektiği, sesini olabildiğince çok kişiye duyurmak için bağırabileceği söylenmeli. Susmaması gerektiği sessiz kalmaması gerektiği, sesini duyurması gerektiği bunun doğru bir hareket olduğu anlatılmalı.

Çocuğunuza böyle bir durumla karşılaştığında onun hiçbir suçunun olmadığını anlatılmalı. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsa bunu sizden saklamaması gerektiği kendisinin hiçbir suçu olmadığı anlatılmalı.

Yapılan araştırmalar istismarcıların genelde içine kapanık, sessiz ve çekingen çocukları kendilerine hedef olarak seçtiklerini gösteriyor. Kendini ifade etmekten çekinmeyen, kendini savunabilen çocukları yaptıkları davranış ortaya çıkar korkusuyla seçmedikleri gözlenmiş. Çocuklarınıza haklarını, kişilerle arasında kurulması gereken sınırları hakkında doyum sağlayıcı bilgiler verin.

Anne-baba bu üzücü olayın çocuklarının başına gelmesinden o kadar çok korkar ki bazen yok sayma yoluna başvurur ama ne kadar istemesek de böyle bir gerçek olduğunu unutmamalı çocuklarınıza bu konu ile ilgili bilgi ve eğitim vermekten kaçınmamalısınız.

Çocuk istismarıyinelenebilirliği, çocuğa genellikle en yakını olan kişiler tarafından uygulanıyor olması ve çocuk üzerinde yaşamının ilerleyen yıllarını dahi etkileyecek uzun süreli etkiler bırakması itibariyle tanımlanması ve tedavi edilmesi en zor travma türüdür.

Çocuğunuzun cinsel istismara uğradığıyla ilgili herhangi bir şüpheye düşerseniz destek almaktan çekinmeyin.