Yapılan bilimsel çalışmalar, yoğun ve stresli ortamda
çalışmanın bilgi işleme sürecini olumsuz olarak etkilediğini ve unutkanlığa
neden olabildiğini gösteriyor. Yaşam koşullarındaki olumsuzluklar,
hareketsizlik, sağlıksız beslenme alışkanlıkları, aşırı kilo, sigara ve alkol
tüketimi ile yetersiz ve kalitesiz uyku da unutkanlığı artıran önemli nedenler
arasında yer alır.
UNUTKANLIKTA TEHLİKE SİNYALLERİ!
Bazı unutkanlıklar masum değildir. Örneğin; evin yolunu
bulamamak, çok yakın arkadaşının adını sık sık unutmak, kaybolma sorunu
yaşamak, günlük bakım işlerini unutmak gibi sorunlar tehlikeye işaret ediyor
demektir. Bazı günlük eylemleri yapmakta zorlanma; sık ve rutin yapılan işleri
yapmakta güçlük, iş yerinde önceden kolaylıkla yerine getirilen işlevleri
yapamama, önemsenmesi gereken durumlardır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında
mutlaka tıbbi değerlendirme yapılması gerekir. Çünkü her unutkanlık tedavi edilemeyen
bir hastalığın göstergesi değildir. Yeter ki bu durumun tanısı doğru bir
şekilde konulsun ve kalıcı hasar oluşmadan tedaviye başlanılsın.
HER UNUTKANLIK ALZHEİMER'E İŞARET ETMEZ
Bütün unutkanlıklar Alzheimer’e işaret etmez. Unutkanlık bir
yakınmadır ve belirtidir. Dolayısıyla ilk belirlenecek olan ‘unutkanlık’
belirtisinin bir hastalık olup olmadığının belirlenmesidir. Eğer unutkanlık bir
hastalık belirtisi olarak belirlenir ise, ikinci yapılacak şey, bunun ne tür
bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıktığını belirlemektir. Sonraki adımda ise
tedavi planlamasının yapılması gerekir. Burada hastalığın ilerlemesinin
engellenmesi, eğer olanaklı ise hastalığın tedavi edilmesi, mevcut kapasitenin
en iyi şekilde kullanılmasını sağlayacak rehabilitasyon programları ve aile ile
bakım yapacak kişilerin eğitimi, yine aileye sosyal ve tıbbi destek,
oluşturulması gereken tedavi planlamasıdır. Unutkanlık çok sayıda başka
hastalığa da bağlı olabilir.
BU HASTALIKLAR UNUTKANLIĞA YOK AÇABİLİYOR!
Unutkanlık; Alzheimer hastalığı dışında, damar
tıkanmalarında, tiroit bozukluklarında, B12 vitamini, folik asit gibi bazı
vitaminlerin veya maddelerin eksikliklerinde, kalp hastalığı, karaciğer
hastalığı, böbrek hastalığı gibi başka organların hastalıklarının beyni etkilemesi
durumunda ve Parkinson hastalığı gibi santral sinir sisteminin diğer
hastalıklarında da görülür. Bunların dışında genetik veya santral sinir
sisteminin yıkımına yol açan bazı nadir hastalıklarda da unutkanlık hastalığın
erken belirtilerinden biri olarak görülebilir. Bu nedenle unutkanlığın bir
hastalık belirtisi olduğu saptanırsa, çok ayrıntılı bir nörolojik değerlendirme
yapmak gerekir.
BESLENME TARZI BEYNİ DOĞRUDAN ETKİLİYOR
Aslında bir tek unutkanlık için değil, beynin genel olarak
sağlıklı olması için bazı beslenme önerileri önemlidir. Örneğin; diyette tuzun
kısıtlanması, damar sertliğine yol açacak gıdalardan kaçınılması, alkol ve
tütün kullanılmaması, özellikle B vitaminleri, demir, magnezyum olmak üzere
beynimiz için gerekli elementlerin yeterli miktarda alınması vb. sinir
sistemimizin sağlıklı olması için uygun beslenme önerileridir.
SIK SIK UNUTMAKTAN YAKINIYORSANIZ'
Nöroloji Uzmanları, “Bellek beynin çok
önemli bir işlevidir ve değişik beyin bölgelerinin koordine çalışması ile
oluşur. Unutkanlık ise; bellekte bulunan bilgilerin bir şekilde yok olması
sürecidir. Kişiye rahatsızlık veren unutkanlıklar sık sık tekrarlanıyorsa bu
kişilere mutlaka bir nörolojik değerlendirme yaptırmalarını öneririm. Bu
soruya, tıbbi değerlendirme dışında bir öneri ile yanıt vermek, tıbbi
süreçlerde olumsuzluğa yol açabilir ve bazı tanıların konulmasını
geciktirebilir” diyor.
HAFIZAYI GÜÇLENDİRMENİN EN ETKİLİ 10 YOLU
“Beslenme ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi sağlıklı bir
beyin için ön şarttır” diyen Nöroloji Uzmanları, hafızayı güçlendirmenin 10
etkili yolunu şöyle sıraladı:
Sağlıklı ve dengeli beslenmek,
Sigara ve tütün ürünlerinden kaçınmak
Alkolden uzak durmak
Egzersizi günlük yaşam alışkanlıkları arasına katmak,
Yeterli miktarda ve kaliteli uyumak,
Satranç oynamak, bulmaca çözmek, farklı bir dil öğrenmeye
çalışmak
Alışılagelmiş rutin alışkanlıklardan sıyrılıp, bazı küçük
değişikliklerle beyni şaşırtmak (örneğin; işe farklı yoldan gitmek, diş
fırçasını diğer elle tutarak dişleri fırçalamak, saçı diğer elle taramak vb),
Stresi yönetmeyi öğrenmek,
Derin ve doğru nefes alıp vermek,
Sağlıklı diyetle aşırı kilolardan kurtulmak.
YORUMLAR