Refleks
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Başkanı (TSPB) Dr. Alp Keler; CFA, sermaye piyasalarına 2019 yılı mayıs sonundan bu yılın mayıs sonunu kapsayan bir yılda, Borsamızın tarihinde rekor düzeyde yerli yatırımcının geldiğini söyledi. Keler, yerli yatırımcıların katılımının özellikle bu yılın ilk beş ayında ivmelenmesiyle sermaye piyasalarında önemli bir fırsatın yakalandığına dikkat çekti.
Düzenlediği online basın toplantısında, sermaye piyasalarındaki gelişmeleri değerlendiren Keler, geçen yıldan bu yana sağlanan yerli yatırımcı sayısındaki rekor artıştan büyük memnuniyet duyduklarını ancak bunun sağlıklı bir şekilde devam etmesi için aracı kuruluşlar, portföy yönetim şirketleri, kurumsal-bireysel yatırımcılar ve kamu otoritesi de dahil tüm aktörlere önemli görevler düştüğünü ifade etti.
Keler, Türkiye sermaye piyasalarının derinleşmesinin şirketlere, yatırımcılara ve ülkemizin sürdürülebilir büyümesine katkı sağladığını hatırlatarak, tüm piyasa katılımcılarını sermaye piyasasının uzun vadeli yatırım yeri olduğu bilinci ve sorumluluğuyla hareket etmeye çağırdı.
"Kurumsal yatırımcı portföyünde büyüme hızlandı"
Son bir yılda portföy yönetimine olan ilginin arttığına dikkat çeken Keler, kurumsal yatırımcı portföyündeki büyümenin de hızlandığını belirtti.
Keler, kurumsal yatırım portföyündeki gelişmeleri şöyle özetledi; ”Son bir yılda yatırım fonları portföy büyüklüklerinde önemli bir büyüme olduğunu görüyoruz. 2019 yılı mayıs ayı sonu ile kıyasladığımızda yatırım fonlarının portföy büyüklüğü yüzde 88 artarak bu yılın mayıs ayı sonunda 159 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde devlet katkısı ve otomatik katılım sisteminin devreye girmesiyle emeklilik yatırım fonlarında da ciddi miktarlarda büyüme sağlandı. Emeklilik yatırım fonları söz konusu bir yıllık dönemde yüzde 41 büyüyerek bu yılın mayıs ayı sonunda 143 milyar liraya ulaştı. Emeklilik fonları, yatırım fonları, yatırım ortaklıkları ve bireysel portföy yönetimi ile birlikte kurumsal yatırımcıların portföyü bu yılın mayıs ayı sonunda 369 milyar lirayı buldu." dedi.
"Borsa tarihinin yıllık en yüksek aktif yerli yatırımcısı son bir yılda geldi"
Keler, faizlerin düşmesi nedeniyle alternatif getiri arayışının yanında sermaye piyasalarında artan dijital olanaklar ve hükümetin sermaye piyasalarını destekleyen yaklaşımının etkisiyle son bir yılda sermaye piyasalarında yerli yatırımcı ilgisinin arttığına dikkat çekti.
Keler, "Hisse senedi piyasasında işlem yapan yatırımcı sayılarını iki kategoride toplayabiliriz. Bunlar; ayda en az bir kez işlem yapan aktif işlem yapan yatırımcı, ikinci kategoriyi ise bakiyeli yatırımcı diye tanımlayabiliriz. 2019 yılı mayıs ayında 343 bin olan hisse senedi piyasasında aktif işlem yapan yerli yatırımcı sayısı bu yılın mayıs ayı sonunda 790 bine yaklaştı. Bu, ülkemizin Borsa tarihi boyunca sağlanan aktif yatırımcıdan daha fazla aktif yatırımcının son bir yılda hisse senedi piyasasına geldiğini gösteriyor. Bu durum tüm sektör ve yatırımcılar açısından çok memnuniyet verici bir gelişme ve aynı zamanda tarihi bir fırsat. Bakiyeli yatırımcı sayısı üzerinden baktığımızda ise bu yılın ilk beş ayında 313 bin yeni yerli bireysel yatırımcının hisse senedi piyasasına katıldığını görüyoruz. Diğer bir deyişle bireysel yatırımcı sayımızın neredeyse dörtte biri bu yıl piyasa ile tanıştı. Bu anlamda da yatırımcı sayısı tarihi rekor” diye konuştu.
Keler, 2019 yılı mayıs ayı sonunda 22 bin olan Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) işlem yapan yerli yatırımcı sayısının da bu yılın mayıs ayı sonunda 30 bine yaklaştığı bilgisini verdi.
Yeni yerli pay senedi yatırımcılarının yüzde 83’ü 50 yaşın altında
Hisse senedine bu yılın ilk beş ayında yatırım yapan 313 bin yerli bireysel yatırımcılarla ilgili detaylı bilgiler paylaşan Dr. Alp Keler, bu yılın ilk beş ayında Borsaya gelen yerli bireysel yatırımcıların önemli bir çoğunluğunun 40 yaş altı olduğunu ifade etti.
Keler yatırımcıların yaşlarına ilişkin şu bilgileri verdi: "2020 ocak-mayıs döneminde hisse senedi yatırımı yapan yeni yerli bireysel yatırımcıların yüzde 26’sı 20-29 yaş aralığında, yüzde 35’i 30-39 yaş aralığında, yüzde 22’si ise 40-49 yaş aralığında. Böylece Borsaya yeni gelen yerli bireysel yatırımcıların yüzde 83’ünün 50 yaş altı gençlerden oluştuğunu görüyoruz." diye konuştu.
"Türkiye’nin dört bir yanından yatırımcı sayıları artıyor"
Yerli bireysel yatırımcıların illere göre dağılımının da sağlıklı gelişmelere işaret ettiğini belirten Keler, Türkiye’nin dört bir yanında yatırımcı sayılarının artığını söyledi.
Keler, "Özellikle düşük yatırımcı sayısı olan illerde baz etkisiyle artış oranları çok daha yüksek. Örneğin 2019 sonunda bin 796 pay senedi yatırımcısının olduğu Şırnak’ta yılın ilk beş ayında yatırımcı sayısındaki artış yüzde 95 artarak 3 bin 510’a çıktı. Yine 2019 sonunda sadece 434 yatırımcı bulunan Ardahan’daki artış ise yüzde 66. Bölgelere göre bakıldığında da her bölgeden artışların yaşandığını ancak özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu gibi yatırımcı tabanının kısıtlı olduğu bölgelerde yeni yatırımcı katılımında artışın daha yüksek oranda olduğu görülüyor. Güneydoğu’daki yatırımcı sayısı beş ayda, yüzde 59,1, Doğu Anadolu’da ise yüzde 51,6 arttı. Yılın ilk beş ayında pay senedi yatırımcı sayısı Akdeniz’de yüzde 28,2, Karadeniz’de yüzde 27,8, İç Anadolu’da yüzde 25, Marmara’da yüzde 24,5, Ege Bölgesi’nde ise yüzde 22 oranında arttı." dedi.
Yeni yatırımcıların yüzde 44’ünün yatırım tutarı 20 bin TL’nin altında
Bu yıl ocak-mayıs döneminde Borsaya gelen yeni yatırımcıların yatırımlarının portföy büyüklüğüne ilişkin de ayrıntılı bilgiler veren Keler, yeni 313 bin yatırımcının yüzde 44’ünün 20 bin liranın altında bir varlığını hisse senedi piyasasında değerlendirdiğini söyledi.
Keler yeni yerli bireysel yatırımcıların portföy büyüklüğüne ilişkin şunları söyledi: "313 bin yeni yerli bireysel yatırımcının yüzde 28’i 10 bin liranın altında bir yatırım tutarıyla hisse senedine yatırım yapıyor. 10 bin-20 bin lira arası tutarla yatırım yapan yatırımcılar yeni gelen toplam yatırımcıların yüzde 16’sını oluşturuyor. Portföy büyüklüğü 20 bin liranın altında olan yatırımcılar yeni gelen toplam bireysel yatırımcıların yüzde 44’ünü oluşturuyor. 50 bin liranın altında bir varlıkla hisse senedi piyasasına yeni katılan yatırımcılar ise yeni gelen yatırımcıların yüzde 66’sını oluşturuyor."
Sermaye piyasalarının derinleşmesinin şirketlere, yatırımcılara ve ülkemizin sürdürülebilir büyümesine çok yönlü katkı sağlayacağının altını çizen Keler, sermaye piyasalarının gelişmesinin ve derinleşmesinin yolunun yatırımcı sayısının artmasından geçtiğini kaydetti.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği olarak her zaman ‘Önce Yatırımcı’ dediklerini belirten Keler, TSPB’nin faaliyetlerine ilişkin şu bilgileri verdi; "Birlik olarak bu anlayış doğrultusunda, piyasalarımızın derinleşmesi için çok yönlü faaliyetler gerçekleştiriyoruz ve bu çalışmalarımızı artırarak sürdüreceğiz. Ayrıca toplumu, tasarruf sahiplerini; sermaye piyasası kurumları, araçları ve bu araçlara sağlıklı, doğru yatırım yapabilmeleri konusunda bilgilendirmenin yanında, etkin sermaye piyasası kültürü oluşturmak için faaliyetlerimize aralıksız devam edeceğiz. Birlik olarak geçmişte olduğu gibi gelecek dönemde de ‘yatırımcı haklarını ön planda tutan, koruyan ve güvence altına alan güçlü bir yatırım ortamı’ oluşturmak için odağımızda ‘yatırımcılar’ olacak. Sermaye piyasalarımızın derinleşmesi için yeni gelen yatırımcıları kalıcı hale getirmemiz ve yatırımcı sayısını daha da artırmamız lazım. Böylece hem piyasalar derinleşecek hem de yerli yatırımcılarımız da uzun vadede şirketlerin büyümesinden pay alabileceklerdir. Tabii sadece yerli yatırımcı değil yabancı yatırımcıları da yeniden piyasalarımıza çekmemiz gerekiyor."
"Tüyo, söylentiler yerine bilgiye dayalı uzun vadeli yatırımı tercih edin"
Bireysel yatırımcılara, piyasa riskleri konusunda dikkatli olmaları uyarısı yapan Keler, "Risksiz yatırım diye bir şey yok. Bu noktada sağlam yatırım politikası ise akıllıca risk yönetmektir. Özellikle hisse senedi piyasasında işlem yapan yatırımcılar, sosyal medya yönlendirmeleri, ‘tüyo’ ve ‘söylenti’lere dayalı kısa vadeli yatırımlar yerine, bilgi ve etkin risk yönetimine dayalı uzun vadeli yatırımları tercih ederlerse varlıklarını artırabilirler. Çünkü borsa, riski yüksek ancak uzun vadede yüksek getiri potansiyeli sunan çok iyi bir yatırım alanıdır” dedi.
Piyasa koşullarını değerlendirerek yatırımlarını etkin risk yönetimi ile yönlendirme konusunda yeterli bilgi ve tecrübesi olmayan bireysel yatırımcılara ise yatırım kararlarını profesyonel kişilerin yardımıyla almalarını tavsiye eden Keler, "Hisse senedi piyasalarına yönelik yeterli bilgi ve deneyime sahip olmayan bireysel yatırımcılar, öncelikle piyasa profesyonelleri tarafından yönetilen yatırım fonları aracılığı ile tasarruflarını sermaye piyasalarında değerlendirmeliler" diye konuştu.
Doğrudan hisse senedi piyasasına yatırım yapacak bireysel yatırımcılara 'aracı kurum seçerken', 'yatırım yaparken', 'yatırım sonrası' olmak üzere üç başlık altında şu uyarılarda bulundu;
"Aracı kurum seçerken; yatırım hesabı açmak için TSPB üyesi bir aracı kurum, banka veya portföy yönetim şirketini seçin. Ücret, komisyon, kesintileri ve alacağınız hizmetin kalitesini dikkatle karşılaştırın. Yatırım danışmanınızı seçerken lisanslı olmasına dikkat edin. Yatırım yaparken; birikimini değerlendirmeden önce, yatırım amacınızı ve vadenizi belirleyin. Bir yatırım yaptığınızda her zaman gelecekte riskle karşılaşabileceğinizi göz önünde bulundurmalısınız. Yatırım araçlarının fiyatı artabilir de azalabilir de. Ne kadar risk alabileceğinizi önceden belirleyin. Bir yatırım aracından elde etmeyi beklediğiniz getiri ne kadar yüksekse, bu aracın riski de o denli yüksek olur. Yatırım yaptığınız ürünleri ve taşıdıkları riskleri tamamıyla anlamadan bu araçlara yatırım yapmayın. Büyük riskler alarak kısa vadede yüksek kazanç elde etme peşinde olmayın. Çok seyrek tesadüfler dışında bu kesinlikle mümkün değil. Birikimlerinizi tek bir yatırım aracına yatırmak yerine birden fazla yatırım aracına bölüştürün. Borç alarak yatırım yapmayın. Çünkü bu durumda paranın tümünü kısa zamanda kaybetme ihtimalini yüksek. Unutmayın, geçmişte bir yatırım aracının çok kazandırmış olması, gelecekte de öyle devam edeceği anlamına gelmez. Son olarak yatırım sonrası için de sorun yaşarsanız SPK, Borsa İstanbul ve TSPB’ye başvurun. Hesap bilgilerinizi ve şifrelerinizi kimseyle paylaşmayın. Ayrıca Merkezi Kayıt Kuruluşu’ndan hesabınızı yönetebileceğinizi bilin. Yetkisiz tavsiyenin suç olduğunu hatırlayın ve gerekirse de şikâyet edin."
Keler, son bir yılda sağlanan rekor yerli yatırımcı katılımının kalıcı hale getirilmesi için TSPB üyelerine de çok büyük sorumluluklar düştüğünü vurgulayarak aracı kurum, banka ve portföy yönetim şirketlerini yatırımcıları odaklarına alan bu anlamda bilgilendirme ve eğitim çalışmalarına ağırlık vermeleri konusunda çağrıda bulundu.
YORUMLAR