Suriye’de yaşanan iç savaştan olumsuz etkilenen sınır kenti Hatay, ekonomisinde ciddi kayıplar yaşadı. CHP Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur’la son 10 yılda yaşanan gelişmeleri değerlendirdik. İç savaşın gölgesinde 550 bin Suriyeliyi ağırlamak zorunda kalan Hatay, bir taraftan uluslararası dev bir organizasyona, yani EXPO 2021’e hazırlanırken ekonomide adeta ayakta kalabilme mücadelesi veriyor.
Türkiye’nin 14 Ortadoğu ülkesine ulaşım kapısı olan Hatay, ihracatında düşüş yaşarken TIR filosundaki azalmadan yeterli turisti çekemiyor olmasına kadar onlarca ekonomik sorunu aynı anda yaşıyor. Güzelmansur’a göre, Ortadoğu ülkeleriyle sürdürülen gerilimli ilişkiler, alınan yoğun göç, uygulanan yanlış ekonomi politikalarının üstüne bir de Covid-19 pandemisi eklenince Hatay, Türkiye’nin en sıkıntılı şehirlerinden biri oldu.
)
TIR FİLOSU YÜZDE 38 ERİDİ
Milletvekili Güzelmansur, ekonomi yönetiminin Hatay’a odaklanmaması durumunda ülke ekonomisinin daha ağır yaralar alacağına vurgu yapıyor ve şunları söylüyor:
“Suriye krizi nedeniyle 14 Ortadoğu ülkesine açılan sınır kapılarımız kapandı. İhracat yollarımız daraldı. 2012 yılında Hatay’ın Ortadoğu’ya ihracatı 1,1 milyar dolar iken, 2020 yılındaki ihracatı 848 milyon dolardı. Yıldan yıla Ortadoğu ihracat rakamlarımız düştü. 2011 Suriye krizi öncesinde Hatay, uluslararası taşımacılıkta Türkiye’de 2’nci büyük filoya sahipti. 2017 yılında Hatay’da uluslararası yük taşımacılığı yapan kayıtlı (C2 belgeli) 13 bin 970 adet araç bulunuyordu. Sınır kapılarının kapanmasıyla birlikte Hatay’ın TIR filosu 8 bin 711’e düştü.
Hatay’da 1 senede 61 sanayi sicili belgesine sahip firma kapandı. SGK’nın verilerine göre Hatay’da 2011 yılında 35 bin 438 sigortalı çiftçi var iken, Haziran 2021’deki kayıtlı çiftçi sayısı 10 bin 62’ye indi. Türkiye’de son 10,5 yılda kayıtlı çiftçi sayısı yüzde 52 azalırken, Hatay’da kayıtlı çiftçi sayısı yüzde 72 azaldı.”
TURİZM GELİRLERİ 6 KAT AZALDI
Mehmet Güzelmansur’un turizm gelirleri alanındaki rakam ve değerlendirmeleri de hayli ilginç. Güzelmansur, Suriye iç savaşı başlamadan Hatay’a gelen yabancı turist sayısının 700 bine yaklaştığını ancak bugün bu rakamın 100 binler seviyesine gerilediğini belirtirken araya girip pandemiyi hatırlattık. Güzelmansur, pandemisiz 2018’de bu rakamın 187 bin olduğuna vurgu yaparak Hatay turizmini pandeminin değil, Suriye krizinin vurduğuna dikkat çekti. Nedenini ise şöyle açıkladı:
“Hatay’a yabancı turist savaş bölgesine sınır olduğu için korktuğundan gelmiyor. Korkusunu yenip gelmek istediğinde de yurtdışı seyahatleri için zorunlu sağlık sigortasını yaptıramadığı için gelemiyor. Bu sigorta yapılamıyor; çünkü Hatay güvenlik açısından riskli bölge olarak işaretleniyor.”
Güzelmansur, uygulanan yanlış politikaların sadece ticarete, turizme, lojistiğe sekte vurmadığını, tarım kesiminin de bu durumdan nasibini aldığını hatırlatıyor ve rakamlar veriyor:
“Bereketli Amik Ovası icradan tarım arazisi satışında 20’nci sırada! 31 Mayıs 2021 itibariyle en fazla konkordato ilan eden illere baktığımızda, Hatay 58 firmayla 9’uncu sırada yer alıyor. 2018’de Hatay’da kişi başına düşen GSYH 6 bin 580 dolar iken, 2019’da bu rakam 5 bin 617 dolara düştü. Takipteki alacaklar bakımından Hatay, 81 il içerisinde 3’üncü sıraya yükseldi.”
HATAY İÇİN ACİL ÖNLEM PAKETİ
CHP Hatay Milletvekili Güzelmansur’a göre hükümet; 550 bin Suriyeli göçüyle birlikte kaos yaşayan sağlığa, eğitime, trafiğe, altyapıya, istihdama yeterli takviyeler, yatırımlar yapmadı. Kendisine “Peki, Hatay ne bekliyor?” diye sorduk:
“İvedi olarak dış politikada kavga bir kenara bırakılmalı ve ebedi önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün dış politikanın ana ekseni olarak belirlediği ‘Yurtta sulh, cihanda sulh!’ ilkesine dönülmelidir. Suriye politikasında 180 derecelik bir dönüşüme ihtiyaç vardır. Suriye’de istikrarın tesisinden sonra ülkemizde geçici koruma altındaki Suriyelilerin gönüllülük esasına dayalı olarak güvenli bir şekilde doğdukları vatan topraklarına geri dönüşü sağlanmalıdır. 14 Ortadoğu ülkesine ulaşımı sağlayan Yayladağı sınır kapısı açılmalıdır. Hatay tarımını eski üretken günlerine döndürmek ve bölge çiftçisinin maliyetlerini azalmak için çok önemli olan Reyhanlı Barajı acilen tamamlanarak sulamaya açılmalıdır. Aynı önemdeki Büyük Karaçay Sulama Projesi ve Gönen Çayı Barajı Projesi’ne de bir an önce yeterli ödenek aktarılmalı, çalışmalar hızlandırılmalı ve bu barajlar çiftçinin hizmetine sunulmalıdır. Limana ulaşım yollarını kısaltacak, sadece Hatay’a değil Gaziantep’e, Kahramanmaraş’a da kazanım sağlayacak bir proje olan Amanos Tüneli Projesi’nin etüt, ihale çalışmaları hızlandırılmalıdır. Hatay tamamıyla 5’inci teşvik bölgesine alınmalıdır.”
YORUMLAR