'Yüksek teknoloji'ye geçemedik

Başar ŞEKER / Refleks -

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) yarım asrı deviren ve sanayi sektörünün en değerli verilerini oluşturan ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ araştırmasının 2017 yılı sonuçları açıklandı. Geçen yıl 51,1 milyar liralık üretimden satış gerçekleştiren Tüpraş’ın bir kez daha ipi göğüslediği listede Doğu Akdeniz’den 42 sanayi kuruluşu yer aldı. Adana-Mersin-Osmaniye-Hatay-Kahramanmaraş kentlerinin oluşturduğu bölgenin zirvesinde ise bu yıl da, geçen yıl 10,6 milyar liralık üretimden satış yapan İskenderun Demir Çelik A.Ş. ipi göğüsleyen oldu.

EN TEKNOLOJİK FİRMALAR: SASA, TEMSA, EGEMER ELEKTRİK

Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) sektörleri teknoloji yoğunluklarına göre sınıflandırdığı verilerinden hareketle, İSO 500 listesinde yer alan sanayi kuruluşlarının yüzde 36’sı düşük teknolojili, yüzde 40’ı orta-düşük teknolojili, yüzde 20’si orta-yüksek teknolojili, yüzde 4’ü de yüksek teknolojili sektörlerde faaliyet gösteriyor. Benzer değerlendirme listedeki Doğu Akdeniz firmaları için yapıldığında tablo daha da vahimleşiyor. Buna göre, Doğu Akdeniz’in 5 kentinin odalarına kayıtlı sanayi kuruluşlarının yüzde 51’i düşük teknolojili, yüzde 42’si orta-düşük teknolojili, yüzde 7’si orta-yüksek teknolojili sektörlerde üretimlerini sürdürüyor.

Listede yer alan hiçbir Doğu Akdeniz firması yüksek teknolojili bir sektörde üretim yapmıyor. İSO 500’ün Doğu Akdeniz listesinde, 42 sanayi kuruluşundan sadece 1 tanesinin isminin açıklanmasını istemediği görülüyor. Bu doğrultuda ise, geriye kalan 41 firmanın 21’i düşük, 17’si orta-düşük ve 3 tanesi de orta-yüksek teknolojili sanayi kuruluşları. Doğu Akdeniz’in orta-ileri teknolojili üretim yapan 3 sanayi kuruluşunun ismi şöyle: Sasa Polyester Sanayi A.Ş., Temsa Ulaşım Araçları Sanayi ve Ticaret A.Ş., Egemer Elektrik Üretim A.Ş.

TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞU NASIL SINIFLANIYOR?

Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) teknoloji sınıflama kriterlerine göre; temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin, bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin, hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili makinelerin imalatını yapan firmalar ‘yüksek teknoloji’ sınıfına giriyor. Aynı kriterler ışığında; kimyasallar ve kimyasal ürünler, silah ve mühimmat, elektrikli teçhizat, motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork, tıbbi ve dişçilik ile ilgili araç ve gereç gibi üretimler gerçekleştiren firmalar ‘orta-düşük’; rafine edilmiş petrol ürünleri, kauçuk ve plastik ürünler, gemilerin ve yüzen yapıların inşası, makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı gibi üretim faaliyetleri olan firmalar ‘orta-düşük’ sınıfında değerlendiriliyor. ‘Düşük teknoloji’ sınıfındaki sanayi kuruluşlarının üretimleri ise şöyle sıralanıyor: Gıda ürünlerinin imalatı, içeceklerin imalatı, tütün ürünlerinin imalatı, tekstil ürünlerinin imalatı, giyim eşyalarının imalatı, kâğıt ve kâğıt ürünlerinin imalatı, mobilya imalatı…

LİSTEDE HATAY ÜSTÜNLÜĞÜ

• İSO 500’ün Doğu Akdeniz listesinde, bağlı bulundukları odalara göre sınıflanan 42 sanayi kuruluşunun 13’ü Hatay’da, 12’si Adana’da, 9’u Kahramanmaraş’ta, 7’si Mersin’de ve 1’i Osmaniye’de faaliyet gösteriyor.
• Doğu Akdeniz’de faaliyet gösteren Tosyalı Filmaşin ve İnşaat Demir Üretim Sanayi A.Ş. İSO 500 listesine ilk defa bu yıl 107’nci, Net Haddecilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. 195’inci, Tosçelik Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş. ise 386’ncı sıradan giriş yaptılar.
• İSO 500’ün Doğu Akdeniz sıralamasında, bu yıl 26 sanayi kuruluşu önceki yıla göre basamağını yükseltirken, 16 firma geriledi.
• Listede Tufan Endüstri Demir Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. 146 basamaklık yükselişiyle dikkat çekerken, Kipaş Kâğıt Sanayi İşletmeleri A.Ş. 74 basamaklık, Güney Çelik Hasır ve Demir Mamulleri Sanayi Ticaret A.Ş. 67 basamaklık bir artışa imza attı. Buna karşın Arbel Bakliyat Hububat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 132, Memişoğlu Tarım Ürünleri Ticaret Ltd. Şti. 98, Bossa Ticaret ve Sanayi İşlemeleri T.A.Ş. 78 basamaklık azalışlar gösterdi.
• İSO 500’ün Doğu Akdeniz listesindeki 42 firma, toplamda 45 milyar liralık üretimden satış gerçekleştirirken; bu tutar geçen seneye göre yüzde 40 arttı. Bu artış Türkiye genelinde yüzde 33’lük oldu.
• Doğu Akdeniz’deki 42 sanayi kuruluşunun 14’ü ilçelerde faaliyet gösteriyor. Bu ilçeler; 7 firmayla Dörtyol, 5 firmayla İskenderun, 1 firmayla Erzin, 1 firmayla Silifke.

İSTANBUL SANAYİ ODASI (İSO) TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU (2017) - DOĞU AKDENİZ